Niedobór witaminy B1 – czy deficyt tej witaminy dotyczy tylko osób z cukrzycą?
Niedobór witaminy B1 jest często niedocenianym problemem, a brak leczenia niedoboru tej witaminy może prowadzić do poważnych zaburzeń funkcjonowania organizmu. Kto jest najbardziej narażony na deficyt witaminy B1?
Oto siedem głównych grup ryzyka narażonych na niedobór witaminy B1 oraz przyczyny niedoboru:
1. Osoby starsze
· upośledzenia wchłaniania witaminy B1
· dieta uboga w witaminę B1
· przyjmowanie wielu leków
2. Pacjenci długotrwale przyjmujący leki moczopędne np. Furosemid
· zwiększone wydalanie wit. B1 z moczem
3. Osoby z zwiększonym zapotrzebowaniem na witaminę B1, czyli:
· osoby dializowane - witaminy rozpuszczalne w wodzie są wydalane z organizmu z dializatem, podczas pojedynczego zabiegu procentowy spadek stężenia wit. B1 we krwi wynosi od 6% do 82%
· osoby intensywnie uprawiające sport – wit. B1 wzmacnia siłę mięśniową
· dieta wysokowęglowodanowa, np. typu fast food- wit. B1 bierze udział w metabolizmie węglowodanów
· ciąża i laktacja – bardzo istotna witamina dla rozwoju dziecka, ale leczenie niedoboru
wit. B1 zawsze po konsultacji z lekarzem
4. Osoby często spożywające alkohol
· alkohol blokuje wchłanianie witaminy B1
5. Intensywne diety odchudzające
· dieta uboga w wit. B1 i/lub zwiększona jej utrata w wyniku intensywnej diety redukującej masę ciała
6. Osoby z zaburzonym wchłanianiem wit.B1:
· zaburzenia perystaltyki jelit
· długotrwałe żywienie pozajelitowe
· pacjenci po operacjach bariatrycznych
7. Pacjenci chorzy na cukrzycę
· z powodu zwiększonego wydalania witaminy B1 z moczem (zarówno typ 1 jak i typ 2)
· większe zapotrzebowanie na wit. B1 w związku zwiększonym metabolizmem glukozy w procesie glikolizy
· pacjenci przyjmujący metforminę, która blokuje wchłanianie witaminy B1.
Niedobór witaminy B1 może wywoływać objawy pieczenia, mrowienia, drętwienia kończyn – takie objawy są najczęściej zgłaszane przez pacjentów i są to typowe objawy neuropatii.
Ryzyko rozwoju neuropatii rośnie wraz z czasem trwania cukrzycy i stopniem nasilenia hiperglikemii. Może pojawić się u 30-70% pacjentów z cukrzycą, a według niektórych danych nawet u 90%.
Zgodnie z polskimi zaleceniami w leczeniu ukierunkowanych ma patomechanizmy powstawania neuropatii cukrzycowej Polskie Towarzystwo Diabetologiczne rekomenduje trzy substancje aktywne: benfotiaminę, kwas alfaliponowy oraz inhibitory ACE, z których jedna - benfotiamina, w dawce 50mg, jest lekiem OTC. Benfogamma to pierwszy w Polsce lek zawierający benfotiaminę dostępny na polskim rynku od 2002 roku (opakowania 50 lub 100 drażetek) ze wskazaniem do leczenia i zapobiegania skutkom niedoborów witaminy B1 w organizmie.
Nazwa produktu leczniczego: Benfogamma (Benfothiaminum), 50 mg. Skład jakościowy i ilościowy: 1 tabletka drażowana zawiera 50 mg benfotiaminy (Benfothiaminum). Postać farmaceutyczna: tabletki drażowane. Wskazania do stosowania: Leczenie i zapobieganie skutkom niedoborów witaminy B1 w organizmie. Niedobór witaminy B1 może wystąpić w następujących przypadkach: nieprawidłowym żywieniu ubogim w witaminę B1, karmieniu pozajelitowym, intensywnej diecie odchudzającej (głodowej) i hemodializie; przewlekłym alkoholizmie (alkohol blokuje wchłanianie witaminy B1) i w powikłaniach wynikających z przewlekłego alkoholizmu. Dawkowanie i sposób podawania: Zazwyczaj dawka wynosi: w celach zapobiegawczych: 1 tabletka drażowana 1-2 razy w tygodniu; w celach leczniczych: 1 tabletka drażowana 1-3 razy na dobę. Tabletki drażowane należy popijać wodą. Nie rozgryzać; nie żuć. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość (alergia) na benfotiaminę, tiaminę lub którakolwiek z substancji pomocniczych. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Benfotiamina jest dobrze tolerowana i nieznane są sytuacje, w których powinny być zachowane środki ostrożności. Produkt leczniczy Benfogamma zawiera sacharozę, syrop glukozowy, makrogologlicerolu hydroksystearynian. Działania niepożądane: W pojedynczych przypadkach może wystąpić wysypka, prawdopodobnie jako reakcja nadwrażliwości. Przez zażyciem należy upewnić się, czy nie minął termin ważności podany na opakowaniu. Przedawkowanie: Nie ma doniesień o przedawkowaniu produktu leczniczego Benfogamma. Podmiot odpowiedzialny: Wörwag Pharma GmbH & Co. KG, Flugfeld-Allee 24, 71034 Böblingen, Niemcy. Pełna informacja o leku dostępna na życzenie. Informacja medyczna: Woerwag Pharma Polska Sp. z o.o. ul. Dziekońskiego 1, 00-728 Warszawa, tel. 22 863 72 81, fax 22 877 13 70. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 8614, wydane przez Ministra Zdrowia. Kategoria dostępności: Lek wydawany bez recepty.
Piśmiennictwo:
1. https://www.idf.org/
2. IDF Diabetes Atlas 2022 Reports
3. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2023 - Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego; Curr Top Diabetes, 2023;3(1): 1–140
4. ChPL Benfogamma
5. Bubko I., Gruber B.M., Anuszewska E.L. Rola tiaminy w chorobach neurodegeneracyjnych; Postepy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: 1096-1106
6. Adam Tylicki, Magdalena Siemieniuk. Tiamina i jej pochodne w regulacji metabolizmu Komórek. Postepy Hig Med Dosw (online), 2011; 65: 447-469
7. 7. U.S. Department of Health & Human Services, National Institutes of Health. Thiamin – Fact sheet for Health Professionals: https://ods.od.nih.gov/factsheets/Thiamin-HealthProfessional/
8. Lewandowska-Jabłońska E., Jabłoński W., Gumpreht J. Benfotiamina – komu, kiedy i dlaczego?, Świat Medycyny i Farmacji. 2016; 5 (180), 118-124
9. P. Witek J. Sieradzki. Wpływ leczenia benfotiaminą na dolegliwości bólowe w polineuropatii cukrzycowej. Diabetologia Praktyczna 2003, tom 4, nr 4, 273–277