W  zatrzymaniu rozwoju i łagodzeniu objawów neuropatii cukrzycowej oraz wdrożeniu właściwego leczenia niezwykle ważna jest właściwa opieka pielęgniarska, ponieważ oprócz zebrania szczegółowego wywiadu ukierunkowanego na objawy neuropatii, może również ocenić stan stóp pacjenta, występowanie owrzodzeń, trudno gojących się ran, ale także zmian w odczuwaniu bólu i temperatury.

W zaleceniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego opublikowanych w 2023 roku w rozdziale
nr 21 dotyczącym prewencji, diagnostyki i leczenia neuropatii cukrzycowej, autorzy z omawiają m.in. kryteria diagnostyczne neuropatii cukrzycowej oraz zady rozpoznania.

Dla dystalnej symetrycznej polineuropatii metodami diagnostycznymi są:

·        badanie czucia dotyku monofilamentem o ucisku 10 g (Semmesa-Weinsteina 5.07);

·        badanie progu czucia wibracji — zastosowanie neurotensjometru lub kalibrowanego stroika

128 Hz;

·        badanie czucia bólu (sterylna igła);

·        badanie czucia temperatury (wskaźnik badawczy o 2 zakończeniach — metalowym i plastikowym);

·        badanie odruchów ścięgnistych;

·        badanie siły mięśniowej;

·        badania elektroneurofizjologiczne.

Zasady rozpoznawania to m.in. objawy podmiotowe oraz objawy przedmiotowe:

·        objawy podmiotowe: zaburzenia czucia, drętwienie, pieczenie, mrowienie, palenie, szarpanie, bóle samoistne, skurcze mięśniowe, głównie w okolicy stóp i podudzi, utrzymujące się od kilku miesięcy (nasilają się bądź pojawiają głównie w godzinach nocnych; wysiłek fizyczny nie wywołuje ani nie nasila dolegliwości);

·        objawy przedmiotowe: osłabienie siły mięśniowej, osłabienie lub zniesienie odruchów ścięgnistych (kolanowy, skokowy), osłabienie lub zniesienie czucia dotyku, wibracji, bólu i temperatury, osłabienie siły mięśniowej.

Neuropatię cukrzycową obwodową uznaje się za prawdopodobną na podstawie obecności 2 z 3 następujących elementów badania klinicznego: objawów podmiotowych, osłabienia lub zniesienia czucia (dotyku, wibracji, bólu i/lub temperatury) i/lub osłabienia lub zniesienia odruchów ścięgnistych.

Polskie Towarzystwo Diabetologiczne podkreśla, że każdy pacjent raz w roku powinien mieć wykonane badanie czucia przy pomocy monofilamentu 10 g celem oceny ryzyka owrzodzenia stopy cukrzycowej. Badania powinny być przeprowadzone po raz pierwszy po 5 latach u chorych na cukrzycę typu 1 oraz w momencie rozpoznania u chorych na cukrzycę typu 2.

Zgodnie z zaleceniami PTD 2023 w leczeniu ukierunkowanym na patomechanizmy powstawania neuropatii cukrzycowej, jako farmakoterapię wspomagającą zalecane są trzy substancje aktywne, z których jedna dostępna jest bez recepty – jest to benfotiamina. Pierwszym produktem leczniczym zawierającym benfotiaminę dostępnym w Polsce jest dobrze znany lek Benfogamma. Mniejsza dawka 50mg zarejestrowana jest jako lek bez recepty, co zdecydowanie ułatwia dostęp do leczenia mającego uzupełnić niedobór tak ważnej dla diabetyków witaminy B1. Benfogamma dostępna jest w aptekach w dwóch wielkościach opakowań: po 50 lub 100 drażetek.

Piśmiennictwo:

1. Instytut Żywności i Żywienia zaleca. Cukrzyca. Zapobieganie i leczenie. Porady lekarzy i dietetyków. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2007

2. Kłosiewicz-Latoszek L.: Cukrzyca. [w]: Jarosz M. (red.): Praktyczny Podręcznik Dietetyki.

3. Walentyna Moroz. Rola pielęgniarki w ograniczaniu rozwoju cukrzycowej choroby nerek. Forum Nefrologiczne 2014, tom 7, nr 1

4. M. Majewska, N. Kozanecka, EW. Szałek. Działanie Benfotiaminy w farmakoterapii powikłań cukrzycowych. Farmacja Współczesna 2019; 12:151-157

5. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023 – stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Curr Top Diabetes 2023;3(1):1–140

Nazwa produktu leczniczego i nazwa powszechnie stosowana: Benfogamma (Benfothiaminum), 50mg. Postać farmaceutyczna: tabletki drażowane, 1 tabletka drażowana zawiera 50 mg benfotiaminy (Benfothiaminum). Wskazania do stosowania: Leczenie i zapobieganie skutkom niedoborów witaminy B1 w organizmie. Niedobór witaminy B1 może wystąpić w następujących przypadkach: nieprawidłowym żywieniu ubogim w witaminę B1, karmieniu pozajelitowym, intensywnej diecie odchudzającej (głodowej) i hemodializie; przewlekłym alkoholizmie (alkohol blokuje wchłanianie witaminy B1) i w powikłaniach wynikających z przewlekłego alkoholizmu. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość (alergia) na benfotiaminę, tiaminę lub którakolwiek z substancji pomocniczych. Podmiot odpowiedzialny: Wörwag Pharma GmbH & Co. KG, Flugfeld-Allee 24, 71034 Böblingen, Niemcy. Pełna informacja o leku dostępna na życzenie. Informacja medyczna: Woerwag Pharma Polska Sp. z o.o. ul. Dziekońskiego 1, 00-728 Warszawa, tel. 22 863 72 81, fax 22 877 13 70. Kategoria dostępności: Lek wydawany bez recepty.