W zaleceniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego opublikowanych w 2023 roku w rozdziale
nr 21 dotyczącym prewencji, diagnostyki i leczenia neuropatii cukrzycowej, autorzy zalecają m.in.:

·        „U osób z cukrzycą typu 1 utrzymywanie optymalnej kontroli glikemii od momentu rozpoznania ma kluczowe znaczenie w prewencji pierwotnej i wtórnej polineuropatii cukrzycowej obwodowej oraz autonomicznej układu sercowo-naczyniowego”

·        „Diagnostyka neuropatii oprócz szczegółowego wywiadu, powinna obejmować zarówno ocenę funkcji włókien cienkich (czucie bólu i /lub temperatury) jak i włókien grubych (czucie wibracji). Każdy pacjent raz w roku powinien mieć wykonane badanie czucia przy pomocy monofilamentu 10 g celem oceny ryzyka owrzodzenia stopy cukrzycowej. Badania powinny być przeprowadzone po raz pierwszy po 5 latach u chorych na cukrzycę typu 1 oraz w momencie rozpoznania u chorych na cukrzycę typu 2.”

Opieka nad pacjentem to zadanie dla zgranego zespołu, w którego skład oprócz lekarzy specjalistów, powinny również wchodzić pielęgniarki ze specjalizacją w dziecinie pielęgniarstwa diabetologicznego albo internistycznego lub z ukończonym kursem „edukator w cukrzycy” , dietetyk i psycholog.

Właściwie sprawowana opieka wymaga odpowiednich kompetencji i zaangażowania całego zespołu,
a jej podstawowym celem jest wspieranie pacjenta w samodzielnym postępowaniu z cukrzycą.

Neuropatia cukrzycowa jest powikłaniem cukrzycy, które pojawia się już we wczesnym etapie choroby, ale nie są rzadkie przypadki, gdy pacjent zgłasza objawy neuropatii nie mając jeszcze rozpoznanej cukrzycy typu 2. W  zatrzymaniu i złagodzeniu tego powikłania oraz wdrożeniu właściwego leczenia niezwykle pomocna jest właściwa opieka pielęgniarska, ponieważ oprócz zebrania szczegółowego wywiadu ukierunkowanego na objawy neuropatii, może również ocenić stan stóp pacjenta, występowanie owrzodzeń, trudno gojących się ran, ale także zmian w odczuwaniu bólu i temperatury.

Badania wykazały, że jedną z głównych przyczyn neuropatii u pacjentów z cukrzycą jest niedobór witaminy B1. Pacjenci z cukrzyca mają większe zapotrzebowanie na witaminę B1 związane ze zwiększonym metabolizmem węglowodanów oraz z powodu zwiększonego wydalania witaminy B1 z moczem. Udowodniono, że podawanie witaminy B1 diabetykom może znacząco opóźniać wystąpienie powikłań, zarówno w postaci neuropatii, jak i mikroangiopatii.  Właściwy poziom witaminy B1 wpływa bowiem normalizująco na metabolizm węglowodanów oraz lipidów.

Zgodnie z zaleceniami PTD 2023 w leczeniu ukierunkowanym na patomechanizmy neuropatii cukrzycowej jako farmakoterapię wspomagającą zalecane są trzy substancje aktywne, z których jedna dostępna jest bez recepty – jest to benfotiamina. Pierwszym produktem leczniczym zawierającym benfotiaminę dostępnym w Polsce jest dobrze znany lek Benfogamma. Mniejsza dawka 50mg zarejestrowana jest jako lek bez recepty, co zdecydowanie ułatwia dostęp do leczenia mającego uzupełnić niedobór tak ważnej dla diabetyków witaminy B1. Benfogamma dostępna jest w aptekach w dwóch wielkościach opakowań: po 50 lub 100 drażetek.

Piśmiennictwo:

1. Instytut Żywności i Żywienia zaleca. Cukrzyca. Zapobieganie i leczenie. Porady lekarzy i dietetyków. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2007

2. Kłosiewicz-Latoszek L.: Cukrzyca. [w]: Jarosz M. (red.): Praktyczny Podręcznik Dietetyki.

3. Walentyna Moroz. Rola pielęgniarki w ograniczaniu rozwoju cukrzycowej choroby nerek. Forum Nefrologiczne 2014, tom 7, nr 1

4. M. Majewska, N. Kozanecka, EW. Szałek. Działanie Benfotiaminy w farmakoterapii powikłań cukrzycowych. Farmacja Współczesna 2019; 12:151-157

5. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023 – stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Curr Top Diabetes 2023;3(1):1–140

Nazwa produktu leczniczego i nazwa powszechnie stosowana: Benfogamma (Benfothiaminum), 50mg. Postać farmaceutyczna: tabletki drażowane, 1 tabletka drażowana zawiera 50 mg benfotiaminy (Benfothiaminum). Wskazania do stosowania: Leczenie i zapobieganie skutkom niedoborów witaminy B1 w organizmie. Niedobór witaminy B1 może wystąpić w następujących przypadkach: nieprawidłowym żywieniu ubogim w witaminę B1, karmieniu pozajelitowym, intensywnej diecie odchudzającej (głodowej) i hemodializie; przewlekłym alkoholizmie (alkohol blokuje wchłanianie witaminy B1) i w powikłaniach wynikających z przewlekłego alkoholizmu. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość (alergia) na benfotiaminę, tiaminę lub którakolwiek z substancji pomocniczych. Podmiot odpowiedzialny: Wörwag Pharma GmbH & Co. KG, Flugfeld-Allee 24, 71034 Böblingen, Niemcy. Pełna informacja o leku dostępna na życzenie. Informacja medyczna: Woerwag Pharma Polska Sp. z o.o. ul. Dziekońskiego 1, 00-728 Warszawa, tel. 22 863 72 81, fax 22 877 13 70. Kategoria dostępności: Lek wydawany bez recepty.