KAPSAICYNA – substancja pochodzenia naturalnego stosowana zewnętrznie w miejscowym łagodzeniu bólu

Ból kojarzy nam się najczęściej ze schorzeniami układu mięśniowo-szkieletowego.  Przewlekły ból tkanek miękkich (między innymi mięśni, powięzi, ścięgien, więzadeł) występuje równie często, jak ból stawów pojawiający się wskutek choroby zwyrodnieniowej.  W przypadku pacjentów z cukrzycą ból także stanowi poważny problem, ale manifestuje się w formie bólu neuropatycznego. Potwierdzają to zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, które dokładnie wskazują poszczególne grupy leków stosowane w objawowym leczeniu bólu neuropatycznego w neuropatii cukrzycowej z podziałem na leki pierwszego i drugiego rzutu. Rekomendacje PTD wskazują także dwie substancje aktywne do stosowania miejscowego w walce z bólem neuropatycznym – jest to kapsaicyna oraz lidokaina. Ponieważ jest to zazwyczaj ból przewlekły ważne aby stosowane leki były skuteczne, ale również żeby nie były powodem poważnych działań niepożądanych przy dłuższym stosowaniu.

NOWOŚCIĄ na polskim rynku jest lek Capsagamma®, dostępny w aptekach od końca lutego 2022. Jest to pierwszy lek w postaci kremu z kapsaicyną. Capsagamma® to lek pochodzenia naturalnego zawierający standaryzowany wyciąg z owoców pieprzowca (odmiana ostrej papryki). Kapsaicyna kojarzona jest głównie z plastrami. Teraz w aptece dostępna jest alternatywne rozwiązanie w postaci kremu, dzięki czemu możliwe jest dostosowanie obszaru aplikacji na skórę do wielkości miejsca z objawami bólu - nie jesteśmy ograniczeni wielkością plastra. 40 gramowa tuba to także możliwość wielokrotnej aplikacji, a dzięki 3 miesięcznemu okresowi ważności po otwarciu opakowania mamy możliwość ponownego użycia, jeśli znów będzie dokuczał nam ból mięśni.

Zgodnie z zaleceniami producenta, należy nanieść cienką warstwę kremu na skórę w bolącym miejscu. Aplikację należy wykonać 2-4 razy na dobę. W celu uzyskania skuteczności  leczenie należy kontynuować aż do uzyskania złagodzenia bólu (do 3 tygodni). Po 3 tygodniach stosowania należy zrobić co najmniej 2 tygodniową przerwę w stosowaniu. Jeśli dolegliwości nie ustąpiły należy skonsultować to z lekarzem.

CO WAŻNE, pierwszym efektem działania kapsaicyny będzie uczucie ciepła, pieczenie i lekkie zaczerwienienie skóry. Reakcja ta jest częścią normalnego działania tego leku. Uzasadnieniem tego efektu jest mechanizm, w którym kapsaicyna łagodzi ból. Początkowo kapsaicyna stosowana miejscowo wywołuje podrażnienie, którego objawami są rumień, pieczenie i czasami świąd (co jest przypisywane neurogennemu stanowi zapalnemu i wyjaśnione przez uwalnianie neuroprzekaźnika - substancji P), a następnie działa przeciwbólowo (antynocyceptywnie) wskutek obniżenia wyzwalania substancji P odpowiedzialnej za bodźce bólowe. Wielkokrotne zastosowanie kapsaicyny prowadzi bowiem do zmniejszenia wrażliwości receptorów odczuwania bólu (trwała faza odczulenia na ból). Jest to zatem zupełnie inny mechanizm działania niż popularne żele i kremy z niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi zawierającymi jak dikofenak, ibuprofen, czy naproksen. W przypadku kapsaicyny mówimy o alternatywnym sposobie łagodzenia dokuczliwego bólu z wykorzystaniem substancji pochodzenia roślinnego.

Dostępne badania kliniczne potwierdzają skuteczność kapsaicyny w leczeniu bólu mięśni w stosunku do grupy kontrolnej. W jednym z badań analizowano efekt leczenia kapsaicyną w porównaniu do placebo u pacjentów cierpiących na przewlekły ból tkanek miękkich. Wyniki udowodniły korzystny wpływ leczenia miejscowego kremem z kapsaicyną. Po 3 tygodniach leczenia odczuwanie bólu zmniejszyło się o 49% w grupie leczonej kapsaicyną w porównaniu do 23% w grupie pacjentów otrzymujących placebo.   

Capsagamma® to również opcja walki z bólem mięśni zamiast przyjmowania leków doustnych, tak powszechnie stosowanych, w leczeniu bólu przewlekłego. Leczenie doustne obciąża wątrobę i wiąże się ze stosunkowo wysokim ryzykiem działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego.

Przewagą miejscowego leczenia kapsaicyną nad innymi lekami jest niskie ryzyko wystąpienia działań niepożądanych oraz ich łagodny charakter. Poza miejscowym uczuciem ciepła i świądu dotychczas nie zaobserwowano innych działań niepożądanych.

CAPSAGAMMA® dostępna jest w aptekach jako lek bez recepty. Wskazana jest u pacjentów dorosłych w łagodzeniu bólu mięśni, takiego jak ból lędźwiowo-krzyżowy. Krem ma przyjemny zapach rozmarynku dzięki wzbogaceniu go olejkiem eterycznym.

PAMIĘTAJ, że w przypadku leku Capsagamma®

- preparat należy stosować 2-4 razy na dobę aż do uzyskania ulgi w bólu, w razie potrzeby do 3 tygodni (po 3 tygodniach leczenia należy zrobić 2 tygodniową przerwę)

- krem może dawać uczucie pieczenia i zaczerwienienie skóry (jest to pierwszy etap działania kapsaicyny)

- nie należy stosować Capsagamma® w tym samym czasie i w tym samym miejscu z innymi produktami działającymi miejscowo (np. żele rozgrzewające lub żele przeciwbólowe)

- jeśli efekt rozgrzewający jest odczuwalny jako nadmierny, to leczenie należy przerwać i usunąć warstwę kremu za pomocą zimnej wody oraz mydła

- kemu nie należy nakładać na uszkodzoną skórę, rany i egzemę

piśmiennictwo:

1.      S. Chrubasik, T. Weiser, B. Beime. Effectiveness and Safety of Topical Capsaicin Cream in the Treatment of Chronic Soft Tissue Pain. Phytother. Res. (2010)

2.      Charakterystyka Produktu Leczniczego Capsagamma

3.      2022 Guidelines on the management of patients with diabetes. A position of Diabetes Poland. Curr Top Diabetes, 2022; 2 (1): 72–75

Nazwa produktu leczniczego: Capsagamma, 53 mg kapsaicynoidów w przeliczeniu na kapsaicynę / 100 g, krem. Postać farmaceutyczna: Krem w kolorze ochry. Wskazania do stosowania: Produkt leczniczy Capsagamma wskazany jest u pacjentów dorosłych w łagodzeniu bólu mięśni, takiego jak ból lędźwiowo-krzyżowy. Przeciwwskazania: produktu leczniczego Capsagamma nie należy stosować w przypadku nadwrażliwości na substancję czynną lub inne kapsaicynoidy (np. papryka, chili) lub którąkolwiek z substancji pomocniczych. Kremu nie należy stosować na uszkodzoną skórę, rany i wypryski. Podmiot odpowiedzialny: Wörwag Pharma GmbH & Co. KG, Flugfeld-Allee 24, 71034 Böblingen, Niemcy. Pełna informacja o leku dostępna na życzenie. Informacja medyczna: Woerwag Pharma Polska Sp. z o.o. ul. Dziekońskiego 1, 00-728 Warszawa, tel. 22 863 72 81, fax 22 877 13 70. Kategoria dostępności: Lek wydawany bez recepty.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.