Cukrzyca jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorób metabolicznych w świecie. Występująca w cukrzycy przewlekła hiperglikemia wpływa negatywnie na funkcjonowanie wielu ważnych narządów prowadząc do ich  niewydolności oraz uszkodzenia.

Cukrzyca została uznana za chorobę społeczną, jedną z najgroźniejszych właśnie z uwagi na powikłania jakie ze sobą niesie. Szacuje się, że na świecie choruje na cukrzycę ponad 371 milionów osób.  Przewiduje się, że w latach 2000–2025 na świecie liczba ta ulegnie zwiększeniu i nastąpi podwojenie chorych na cukrzycę (do 552 mln w 2030 r.). Ta tendencja wzrostowa dotyczy również Polski (> 3 mln

chorujących na cukrzycę).

Uważa się, że około 30% chorych na cukrzycę nie ma świadomości tej choroby. Ten brak świadomości choroby dotyczy zwłaszcza jej podstępnego przebiegu, powikłań i konsekwencji.

Dlatego w zaleceniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego opublikowanych w 2021 roku jedną z najważniejszych rekomendacji jest zalecenie prowadzenie właściwej opieki nad pacjentem z cukrzycą. 

Zalecenia podkreślają, że w skład zespołu opiekującego się pacjentem powinni wchodzić oprócz lekarzy specjalistów również pielęgniarki ze specjalizacją w dziecinie pielęgniarstwa diabetologicznego lub internistycznego  lub z ukończonym kursem „edukator w cukrzycy” , dietetyk, psycholog.

Właściwie sprawowana opieka  wymaga właściwych kompetencji i zaangażowania całego personelu, a jej podstawowym celem jest wspieranie pacjenta w samodzielnym postępowaniu z cukrzycą.

Korzyści, jakie przynosi edukacja pacjenta przez zespół pielęgniarek/edukatorek diabetologicznych są integralną częścią prawidłowego, kompleksowego postępowania w leczeniu cukrzycy.

Powikłaniem cukrzycy, które pojawia się już we wczesnym etapie tej choroby jest neuropatia cukrzycowa. Jest to uszkodzenie obwodowego układu nerwowego będące przyczyną zaburzeń zarówno w układzie somatycznym, jak i autonomicznym.

Neuropatia cukrzycowa rzadko rozpoznawana jest we wczesnym etapie choroby, a brak szybkiego wykrycia i odpowiedniego leczenia pogarsza rokowanie prowadząc do dalszych powikłań w postaci trudno gojących się ran, zaburzenia pracy wielu narządów oraz rozwoju stopy cukrzycowej.

Właściwa opieka pielęgniarska jest niezwykle pomocna w zatrzymaniu i złagodzeniu tego powikłania oraz wdrożeniu właściwego leczenia.

Zgodnie z wytycznymi  Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego pielęgniarka diabetologiczna jest szczególnie pomocna w diagnostyce neuropatii cukrzycowej.  Oprócz zebrania szczegółowego wywiadu ukierunkowanego na objawy neuropatii, może ocenić poprzez badanie funkcję włókien cienkich (czucie bólu i/lub temperatury) oraz włókien grubych (czucie wibracji).

Co bardzo istotne, taka ocena włókien układu nerwowego powinna być prowadzona systematycznie, przynajmniej raz w roku lub częściej, jeśli pacjent zgłosi niepokojące objawy. 

Badania wykazały, że jedną z głównych przyczyn neuropatii u pacjentów z cukrzycą jest niedobór witaminy B1. Pacjenci z cukrzyca mają większe zapotrzebowanie na witaminę B1 związane ze zwiększonym metabolizmem węglowodanów oraz z powodu zwiększonego wydalania witaminy B1 z moczem. Udowodniono, że podawanie witaminy B1 diabetykom może znacząco opóźniać wystąpienie powikłań, zarówno w postaci neuropatii, jak i mikroangiopatii.  Właściwy poziom witaminy B1 wpływa bowiem normalizująco na metabolizm węglowodanów oraz lipidów.

               Zgodnie z zaleceniami PTD 2021 w przyczynowym leczeniu neuropatii cukrzycowej Polskie Towarzystwo Diabetologiczne rekomenduje trzy substancje aktywne, z których jedna w dawce 50mg benfotiaminy jest lekiem OTC. Jest to dobrze znana Benfogamma, dostępna na polskim rynku od prawie 20 lat (opakowania 50 lub 100 drażetek). Początkowo dawka 50mg benfotiaminy była również lekiem na receptę, ale od ponad 10 lat lek ten dostępny jest jako produkt leczniczy nie wymagający recepty. Umożliwia to pacjentowi dużo łatwiejszy dostęp do leczenia i dużo szybsze rozpoczęcia leczenia, jak również prewencję i przeciwdziałanie niedoborom witaminy B1 bez konieczności częstych wizyt u lekarza w celu kontynuacji terapii.

 Piśmiennictwo:

1.       Walentyna Moroz. Rola pielęgniarki w ograniczaniu rozwoju cukrzycowej choroby nerek. Forum Nefrologiczne 2014, tom 7, nr 1

2.       M. Majewska, N. Kozanecka, EW. Szałek. Działanie Benfotiaminy w farmakoterapii powikłań cukrzycowych. Farmacja Współczesna 2019; 12:151-157

3.       Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2021 – stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego; Diabetologia Praktyczna 2021; 7, 1.

Nazwa produktu leczniczego i nazwa powszechnie stosowana: Benfogamma (Benfothiaminum), 50mg. Postać farmaceutyczna: tabletki drażowane, 1 tabletka drażowana zawiera 50 mg benfotiaminy (Benfothiaminum). Wskazania do stosowania: Leczenie i zapobieganie skutkom niedoborów witaminy B1 w organizmie. Niedobór witaminy B1 może wystąpić w następujących przypadkach: nieprawidłowym żywieniu ubogim w witaminę B1, karmieniu pozajelitowym, intensywnej diecie odchudzającej (głodowej) i hemodializie; przewlekłym alkoholizmie (alkohol blokuje wchłanianie witaminy B1) i w powikłaniach wynikających z przewlekłego alkoholizmu. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość (alergia) na benfotiaminę, tiaminę lub którakolwiek z substancji pomocniczych. Podmiot odpowiedzialny: Wörwag Pharma GmbH & Co. KG, Calwer Strasse 7, 71034 Böblingen, Niemcy. Pełna informacja o leku dostępna na życzenie. Informacja medyczna: Woerwag Pharma Polska Sp. z o.o. ul. Dziekońskiego 1, 00-728 Warszawa, tel. 22 863 72 81, fax 22 877 13 70. Kategoria dostępności: Lek wydawany bez recepty.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.