Korzystny wpływ cynku u pacjentów z cukrzycą, wpływ na odporność i gospodarkę glukozą – fakty i najnowsze doniesienia.

 

Cynk to pierwiastek, który ma znaczący wpływ na wiele procesów metabolicznych zachodzących w organizmie. Jest miedzy innymi niezbędny do wykształcenia prawidłowej odporności w organizmie człowieka, reguluje gospodarkę glukozą poprzez wpływ na syntezę, magazynowanie i wydzielanie insuliny.

 

Diabetycy to jedna z najważniejszych grup ryzyka wszelkiego typu infekcji. Pacjenci chorujący na cukrzycę zwłaszcza Ci ze źle kontrolowaną glikemią oraz z powikłaniami mikro i makronaczyniowymi mają zwiększone ryzyko ciężkiego przebiegu infekcji a nawet zgonu. Dotyczy przede wszystkim pacjentów z cukrzycą typu 2, ponieważ występuje ona zdecydowanie częściej, diagnozowana jest w starszym wieku i często towarzyszą jej powikłania.

Biorąc pod uwagę właściwości i mechanizm działania cynku, jego zastosowanie w tej grupie pacjentów może dać podwójną korzyść.

 

Cynk moduluje układ immunologiczny poprzez kilka różnych mechanizmów, Jednym z nich jest wpływ na tworzenie i przyspieszanie dojrzewania limfocytów T, czyli jednych z najważniejszych komórek układu immunologicznego poprzez regulację wydzielania hormonu tymuliny.

 

Przeprowadzone badania kliniczne wskazują, ze obniżony poziom cynku w organizmie skutkuje spadkiem odporności. Niedobór cynku skutkuje niedostatecznym różnicowaniem się limfocytów, zmniejszeniem wytwarzania przeciwciał przez limfocyty B, zaburzeniem funkcji makrofagów, neutrofili i komórek NK (tzw. „naturalnych zabójców”).

 

Badania kliniczne udowodniły, że cynk przeciwdziała infekcjom wywołanym rhinowirusem. Odbywa się to poprzez między innymi blokowanie receptorów ICAM znajdujących się na powierzchni komórek nabłonka błon śluzowych, które są też „wrotami” wejścia do komórki cząstek wirusa.  Zablokowanie receptorów ICAM przez cząsteczki cynku uniemożliwia wniknięcie wirusów do komórki i blokuje w ten sposób ich replikację.

Dostępne są też inne badania które pokazują, że zwiększenie wewnątrzkomórkowego stężenia Zn²⁺ może skutecznie upośledzać replikację innych wirusów RNA, w tym wirusa polio i wirusa grypy, a także koronawirusa SARS (SARS-CoV) i wirusa końskiego zapalenia tętnic (EAV). Wynika to z upośledzenia funkcji polimerazy RNA, hamowania jej aktywności syntetyzującej i w konsekwencji skutkuje zaburzeniem syntezy wirusowego białka.

Pojawiają się też publikacje, w których autorzy podkreślają wpływ wczesnego leczenia cynkiem, hydroksychlorochiną w małych dawkach i azytromycyną (terapia potrójna) na znaczne zmniejszenie liczby hospitalizowanych pacjentów chorych na COVID-19.

Powyższe obserwacje wymagają jeszcze potwierdzenia poprzez kontrolowane badania kliniczne, nie mniej rola cynku w skracaniu czasu trwania infekcji wirusowej i łagodzenia przebiegu choroby jest znana i potwierdzona.

Kolejnym bardzo ważnym w obecnych czasach zagadnieniem jest udział cynku w procesie tworzenia, magazynowania i sekrecji insuliny wpływającej na właściwą gospodarkę glukozą.

Rola cynku w procesie syntezy insuliny znana jest od dawna. ostatnie metaanalizy z przeglądem systematycznym z 2019 opublikowanym w American Journal of Clinical Nutrition oraz z 2015 roku opublikowanym w Nurtition & Metabolism potwierdzają pozytywny wpływ cynku na najważniejsze dla diabetyków parametry powodując:

- obniżenie stężenia glukozy na czczo ( o około 14,15 mg/dl)

- obniżenie stężania glukozy 2 godziny po posiłku ( o około 36,85 mg/dl)

- obniżenie poziomu hemoglobiny glikowanej HbA1c (o około 0,55 %)

- obniżenie poziomu trójglicerydów (o około 10,92 mg/dl)

- obniżenie cholesterolu LDL (o około 6,87 mg/dl)

- podwyższenie frakcji HDL (o około 2,12 mg/dl)

 

Biorąc pod uwagę potwierdzone przez kontrolowane badania kliniczne właściwości cynku zachowanie jego homeostazy w organizmie jest kluczowe. Zazwyczaj prawidłowo zbilansowana dieta powinna dostarczyć odpowiednie ilości tego pierwiastka, nie mniej w przypadku szczególnych grup osób z podwyższonego ryzyka niedoboru tego mikroelementu (np. diabetycy), które ze względu na stan zdrowia, tryb życia lub stosowanie diety eliminacyjnej (np. wegetarianie) są narażone na niedobory cynku, wskazane jest podawanie preparatów leczniczych zawierających cynk.

 

Co ważne, na polskim rynku jest mnóstwo preparatów zawierających cynk, ale tylko dwa z nich mają status leku wydawanego bez recepty, wszystkie pozostałe to suplementy diety. Jednym z „prawdziwych” leków jest Zinkorot® zawierający aż 25mg cynku w 1 tabletce. Co ciekawe, jest to jedyny preparat na rynku zawierający organiczną formę cynku w postaci orotonianu. Dostępny w aptekach w opakowaniach 20 oraz 50 tabletek.

 

 

 

Piśmiennictwo:

1.      I.Mońka, D. Wiechuła  Znaczenie cynku dla organizmu ludzkiego w aspekcie suplementacji tego pierwiastka.Ann. Acad. Med. Siles. (online) 2017; 71: 314–325  

2.      Harri Hemila. Zinc lozenges and the common cold: a meta-analysis comparing zinc acetate and zinc gluconate, and the role of zinc dosage

3.      Klaus-Helge Ibs and Lothar Rink. Immunity Enhanced by Trace Elements. 0022-3166/2003 American Society for Nutritional Sciences

4.      Aartjan J. W. te Velthuis, Sjoerd H. E. van den Worm, Amy C. Sims, Ralph S. Baric, Eric J. Snijder, Martijn J. van Hemert Zn2+ Inhibits Coronavirus and Arterivirus RNA Polymerase Activity In Vitro and Zinc Ionophores Block the Replication of These Viruses in Cell Culture. PLoS Pathogens. November 2010, Volume 6 Issue 11

5.      Derwand, R., Scholz, M., Zelenko, V. COVID-19 outpatients – early risk-stratified treatment with zinc plus low dose hydroxychloroquine and azithromycin: a retrospective case series study. Int. J. Antimicrob. Agents (2020)

6.      Xinhui Wang, Wenhui Wu, Wanru Zheng, Xuexian Fang, Liyun Chen, Lothar Rink, Junxia Min, and Fudi Wang Zinc supplementation improves glycemic control for diabetes prevention and management: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials Am J Clin Nutr 2019;110:76–90

7.      Priyanga Ranasinghe, WS Wathurapatha, MH Ishara, R. Jayawardana, P. Galappatthy, P. Katulanda, GR Constantine. Effects of Zinc supplementation on serum lipids: a systematic review and meta-analysis Nutrition & Metabolism (2015) 12:26

 

Nazwa produktu leczniczego i nazwa powszechnie stosowana: Zinkorot, 25 mg Zn2+, tabletki. Postać farmaceutyczna: Tabletka, biała płaska tabletka z zaokrąglonymi krawędziami i linią podziału po jednej stronie. Wskazania do stosowania: Leczenie niedoboru cynku, jeśli nie da się go wyrównać zwykłym odżywianiem. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Podmiot odpowiedzialny: Wörwag Pharma GmbH & Co. KG, Calwer Strasse 7, 71034 Böblingen, Niemcy. Pełna informacja o leku dostępna na życzenie. Informacja medyczna: Woerwag Pharma Polska Sp. z o.o. ul. Dziekońskiego 1, 00-728 Warszawa, tel. 22 863 72 81, fax 22 877 13 70. Kategoria dostępności: Lek wydawany bez recepty.

 

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.