Witamina B1 pełni w organizmie wiele istotnych funkcji. Jedną z ważniejszych jest udział w procesie glikolizy. Aktywna postać witaminy B1 (dwufosforan tiaminy) jest kofaktorem zwiększającym aktywność transketolazy enzymu, który sprawia, że u chorych z cukrzycą nadmiar glukozy i metabolitów jakie powstają w trakcie procesu glikolizy (fruktozo-6-fosforanu i aldehydu 3-fosfoglicerynowego) zostaje zużyty w cyklu pentozowym i tetrozowym unikając w ten sposób uruchomienia niekorzystnych szlaków metabolicznych prowadzących do nadprodukcji wolnych rodników tlenowych. Rodniki tlenowe uszkadzają komórki i ich materiał genetyczny prowadząc do powstawania powikłań takich, jak mikroangiopatie i neuropatie.

Witamina B1 jest dostarczana z pokarmem. Jej zapasy w organizmie są jednak ograniczone (około 30 mg). Tiamina jest przechowywana w mięśniach szkieletowych, mózgu, sercu i nerkach. Zapasy witaminy B1 zazwyczaj wyczerpują się w ciągu 2-3 tygodni, ponieważ biologiczny okres półtrwania wynosi od 9 do 18 dni.

Ponieważ witamina B1 odgrywa kluczową rolę w cyklu przemian glukozy (glikoliza), jest ona szczególnie istotna u diabetyków. Niestety badania wykazały wzrost ilości tiaminy wydalanej z moczem u pacjentów z cukrzycą w porównaniu z grupą kontrolną (24-krotnie większe u pacjentów z cukrzycą typu 1 i 16-krotnie większe z cukrzycą typu 2).  Prowadzi to do dużych niedoborów witaminy B1 w obu typach cukrzycy. Udowodniono, że diabetycy mają aż 75-76% niższy poziom witaminy B1 w porównaniu do osób zdrowych! Dodatkowo chorzy na cukrzycę to zazwyczaj osoby w podeszłym wieku, gdzie na niedobór tiaminy związany z cukrzycą nakłada się jeszcze niedobór związany ze źle zbilansowaną dietą, zażywaniem diuretyków, a także postępującym wraz z wiekem pogorszeniem wchłaniania się tiaminy w przewodzie pokarmowym (badania przeprowadzone w dwóch grupach pacjentów, w przedziale wiekowym 76–90 lat, wykazały stan hipowitaminozy B1 u przeszło 40% osób hospitalizowanych i 20% przypadków ambulatoryjnych).

Udowodniono, że podawanie witaminy B1 diabetykom może znacząco opóźniać wystąpienie powikłań w postaci mikroangiopatii oraz neuropatii wynikających z podwyższonego poziomu glukozy we krwi, gdyż wpływa ona na metabolizm nadmiaru glukozy unikając w ten sposób uruchomienia niekorzystnych szlaków przemiany glukozy, prowadzących do powikłań cukrzycy. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego zalecana jest pochodna tiaminy o lepszych właściwościach biochemicznych, czyli benfotiamina. Lek ten powinien być włączany do leczenia pacjentów z cukrzycą już na wczesnym etapie choroby, ponieważ benfotiamina działa na przyczynę powstawania powikłań cukrzycy przełączając ogranizm z toksycznych szlaków metabolizmu nadmiaru glukozy (cykl poliolowy, heksozowy oraz szlak tworzenia końcowych produktów glikacji białek AGE) na szlaki neutralne (cykl pentozowy i tetrozowy) zabezpieczając pacjenta przed neuropatią cukrzycową.

Benfogamma to lek zawierający benfotiaminę w dawce 50 mg. Jest to syntetyczna postać witaminy B1.  Najważniejszą cechą wyróżniającą benfotiaminę jest jej rozpuszczalność w tłuszczach, co zwiększa jej penetrację w mózgu i nerwach obwodowych. W badaniach porównawczych wykazano, że benfotiamina ma aż 5-krotnie większą biodostępność niż zwykła tiamina. Lek dostępny jest w dwóch dawkach (300mg oraz 50mg), przy czym większa dawka jest lekiem na receptę wymagającym konsultacji lekarskiej, a mniejsza dawka zawierająca 50mg benfotiaminy występuje jest jako lek bez recepty. Benfogamma 50 mg, dostępna na polskim rynku od prawie 20 lat (opakowania 50 lub 100 drażetek). Umożliwia to pacjentowi dużo łatwiejszy dostęp do leczenia i dużo szybsze rozpoczęcie terapii, jak również prewencję i przeciwdziałanie niedoborom witaminy B1 bez konieczności częstych wizyt u lekarza w celu kontynuacji terapii.

Przypominamy!

Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego diagnostyka neuropatii cukrzycowej, oprócz szczegółowego wywiadu, powinna obejmować ocenę funkcji włókien cienkich (czucie bólu i/lub temperatury) oraz włókien grubych (czucie wibracji). Ocena powinna być przeprowadzona po 5 latach od rozpoznania Diabetes Mellitus  u chorych z cukrzycą typu 1 oraz w momencie rozpoznania cukrzycy w przypadku pacjentów z typem 2. Następnie każdy pacjent przynajmniej raz w roku powinien mieć wykonywanie badane pod kątem neuropatii, chyba że wcześniej zgłosi niepokojące objawy.

1.      Adam Tylicki, Magdalena Siemieniuk. Tiamina i jej pochodne w regulacji metabolizmu Komórek. Postepy Hig Med Dosw (online), 2011; 65: 447-469

2.      Karnafel W.: Plejotropowe działanie benfotiaminy. Alergia, 2014, 1: 42-47

3.      Lukáš Pácal, Katarína Kuricová, Kateřina Kaňková. Evidence for altered thiamine metabolism in diabetes: Is there a potential to oppose gluco- and lipotoxicity by rational supplementation? World J Diabetes 2014 June 15; 5(3): 288-295

4.      Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia kliniczne dotyczące postepowania u chorych na cukrzycę 2020. Diabetologia Praktyczna 2020. Tom 6, nr 1: 56-58.  

5.      Thornalley P.J. The potential role of thiamine (vitamin B1) in diabetic complications. Curr. Diabetes Res 2005, 1, 287-297.

6.      Charakterystyka Produktu Leczniczego Benfogamma.

Nazwa produktu leczniczego i nazwa powszechnie stosowana: Benfogamma (Benfothiaminum), 50mg. Postać farmaceutyczna: tabletki drażowane, 1 tabletka drażowana zawiera 50 mg benfotiaminy (Benfothiaminum). Wskazania do stosowania: Leczenie i zapobieganie skutkom niedoborów witaminy B1 w organizmie. Niedobór witaminy B1 może wystąpić w następujących przypadkach: nieprawidłowym żywieniu ubogim w witaminę B1, karmieniu pozajelitowym, intensywnej diecie odchudzającej (głodowej) i hemodializie; przewlekłym alkoholizmie (alkohol blokuje wchłanianie witaminy B1) i w powikłaniach wynikających z przewlekłego alkoholizmu. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość (alergia) na benfotiaminę, tiaminę lub którakolwiek z substancji pomocniczych. Podmiot odpowiedzialny: Wörwag Pharma GmbH & Co. KG, Calwer Strasse 7, 71034 Böblingen, Niemcy. Pełna informacja o leku dostępna na życzenie. Informacja medyczna: Woerwag Pharma Polska Sp. z o.o. ul. Dziekońskiego 1, 00-728 Warszawa, tel. 22 863 72 81, fax 22 877 13 70. Kategoria dostępności: Lek wydawany bez recepty.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.